Şömine Nasıl Yakılır? Adım Adım Pratik Rehber

1) Güvenlik İlk!

Yakın çevrede perde/halı/kağıt bırakmayın.
Çocuk ve evcil hayvanlar için kıvılcım teli kullanın.
Asla benzin/tiner/alkol gibi hızlandırıcı dökmeyin.
Şömineniz kapalı hazne ise üretici hava ayarlarına uyun.
Bacanız yılda en az 1 kez, yoğun kullanımda 2 kez temizlenmeli.

2) Malzemeler (Doğru Odun = Düzenli Alev)

Odun: Meşe, gürgen, kayın, akçaağaç (1–2 yıl kurutulmuş, nem ≤%20).
Çıra/Kindling: İnce kuru dal parçaları; reçineli çam çırası tutuşmayı hızlandırır.
Doğal tutuşturucu: Mumlu odun yünü, parafin blok, talaş briket (kimyasal içermeyen).
Kibrit/çakmak, ısıya dayanıklı eldiven, kül küreği ve metal kül kovası.

Yakmayın: Islak odun, boyalı/işlenmiş tahta, MDF/kontrplak, plastik, çöp, parlak dergi.

3) Başlamadan Önce: Çekiş Hazırlığı

Damperi açın. (Açık konumda olduğundan emin olun.)
Bacayı ısıtın (isteğe bağlı ama etkili): İnce bir kağıt rulosunu ateşleyip birkaç saniye bacaya yakın tutarak ters çekişi kırın.
Külü azaltın: Hazne yarıdan fazlaysa çekiş düşer. Bir miktar kül ısıyı tutar; tamamen sıfırlamak gerekmez.
Temiz cam/ızgara: Hava akışı ve görünürlük için birikintileri silin.

4) Yöntem Seçimi

En temiz ve az dumanlı yöntem Top-Down (Yukarıdan Aşağı) yöntemidir. Alternatif olarak klasik Teepee / Odun Kulübesi kurabilirsiniz.

A) Top-Down Yöntemi (Tavsiye Edilir)

Alt tabaka (kalın kütükler): 2–3 adet kalın odunu yan yana, aralarında hava boşluğu kalacak şekilde yerleştirin.
Orta tabaka (orta kalınlık): Kalınların üstüne 2–3 orta boy odun çapraz dizin.
Üst tabaka (ince odun + çıra): En üste ince odunlar ve bol çıra/kindling yerleştirin.
Tutuşturucu: En üste 1–2 doğal tutuşturucu koyun.
Ateşleme: Ateşi üstten yakın. Alev, odunu aşağı doğru yakacak; duman ve kurum ciddi azalır.
Hava ayarı: İlk 10–15 dk hava girişlerini daha açık tutun. Alevler oturunca yavaşça kısın.

B) Teepee / Kulübe Yöntemi (Klasik)

Ortaya tutuşturucuyu koyun, etrafına çıraları konik kulübe gibi dizin.
Çevresine ince-orta odunlar; en dışa biraz daha kalın odunlar yerleştirin.
Ortadan yakın; alev yükseldikçe kademeli olarak daha kalın odun ekleyin.
Hava girişlerini ilk aşamada açık, sonra dengeli konuma alın.

5) Hava (Oksijen) Ayarı – Cam Neden İslenir?

İlk ateşleme: Hava girişleri daha açık olmalı.
Alev oturunca: Aşamalı kısın; alev canlı, duman az kalmalı.
Cam isleniyorsa: Odun nemli olabilir, hava çok kısık olabilir, ısı düşük olabilir. Hava girişini bir miktar artırın; daha kuru odun kullanın.

Kapalı hazne/insert notu: Çoğunda birincil (ızgaradan), ikincil (cam yıkama) ve bazen üçüncül hava vardır. Başlangıçta birincili açın; cam isini azaltmak için ikincili bir miktar açık tutun.

6) Odun Ekleme Ritmi

Az ama sık ekleyin: 1–2 kütük, arada hava boşluğu kalsın.
Kütük boyu genelde 25–33 cm idealdir (hazneye göre).
Kapağı yavaş açın; önce az aralık bırakıp dumanı bacaya çekirin, sonra eklemeyi yapın.

7) Söndürme (Güvenli Kapanış)

Su dökmeyin (ani buhar, is ve çatlama riski).
Hava girişlerini kısın, közleri yayın ve kapağı kapalı bırakın.
Külleri metal kovada, kapalı şekilde; tamamen soğuduktan sonra atın.

8) Sık Karşılaşılan Sorunlar & Çözümler

Duman geri tepiyor: Damper kapalı/yarı kapalı; baca soğuk; odun ıslak; evde negatif basınç (aspiratör/aerodinamik). Damperi açın, bacayı ısıtın, pencereden hafif hava verin.
Alev sönüyor: Dizilim çok sıkışık; hava az; odun aşırı kalın. Hava girişini açın, ince odun ekleyin.
Cam hızla kararıyor: Nemli odun, düşük ısı veya az hava. Daha kuru odun, daha yüksek yanma ve ikincil hava gerekir.
Kıvılcım sıçrıyor: Reçineli/ıslak odun. Kıvılcım teli kullanın, odunu değiştirin.
Kokuyor: Baca çekişi zayıf, kurum/kreozot birikimi olabilir. Baca temizliği ve sızdırmazlık kontrolü yaptırın.

SSS

Gazete yakabilir miyim?
Parlak/kuşe kâğıt ve fazla mürekkepli gazete önerilmez; is ve toksin riski.
Kömür kullanayım mı?
Odun yanan haznede kömür için uygun ızgara/şartlar yoksa kullanmayın; üretici talimatına bakın.
Ne sıklıkla baca temizliği?
Kullanıma göre yılda 1–2 kez.